مصاحبه جناب آقای داود کلانتری کاردار جدید ایران در اردن با شبکه خبری خاورمیانه

کاردار جدید جمهوری اسلامی ایران در اردن با آغاز مأموریت دیپلماتیک خود، بر تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان دو کشور تأکید کرد. وی اولویت مأموریت خود را توسعه همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف و رفع موانع احتمالی از طریق گفت‌وگو دانست. وی همچنین وضعیت انسانی در غزه را #171فاجعه‌بار#187 توصیف کرده و خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی شد. در خصوص برنامه هسته‌ای ایران نیز با رد هرگونه راه‌حل نظامی، بر حق قانونی ایران برای غنی‌سازی صلح‌آمیز طبق NPT تأکید کرد. کاردار ایران ابراز امیدواری کرد که در دوره جدید، فصل تازه‌ای از تعاملات مثبت و سازنده میان تهران و امان رقم بخورد.

- جناب آقای کاردار، ورود جنابعالی را به کشور ما خوش‌آمد می‌گویم و آغاز مأموریت دیپلماتیک شما را تبریک عرض می‌کنم. امیدوارم دوران مسئولیت شما در اردن، سرشار از موفقیت، تعامل سازنده و تعمیق روابط دوستانه میان دو کشور باشد. از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید تا با شما گفت‌وگو کنم؛ سپاسگزارم.

از خوش‌آمدگویی گرم و محبت‌آمیز شما سپاسگزارم. مایه افتخار من است که مأموریت دیپلماتیک خود را برای بار دوم در کشور پادشاهی اردن‌هاشمی آغاز می‌کنم. امیدوارم در دوره مأموریتم بتوانم با همکاری همه طرف‌ها، گام‌های موثری برای تقویت مناسبات دوجانبه، ارتقاء سطح همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف، و تحکیم پیوندهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان دو ملت بردارم. از این فرصت برای گفت‌وگو با شما نیز صمیمانه تشکر می‌کنم.

- جناب آقای کاردار، جالب است که برای دومین بار به اردن می‌آیید. لطفاً کمی درباره سوابق دیپلماتیک و حرفه‌ای خود، و همچنین اولویت‌ها و اهدافی که در این مأموریت دنبال می‌کنید؛ برای ما توضیح دهید.

اینجانب پیش از آمدن به اردن در وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در سِمَت دستیار اداره کل غرب آسیا و شمال آفریقا مشغول به خدمت بودم و سوابق فعالیت در سمت رایزنی سیاسی در کویت و عراق نیز دارم. اولویت من در این مأموریت، گسترش و تعمیق روابط میان دو کشور با هدف تحقق اهداف مشترک، تأمین منافع متقابل و دستیابی به پیشرفت و رفاه برای هر دو کشور مهم منطقه‌ای است. زمینه‌های زیادی برای همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و اردن وجود دارد که می‌توانند با استفاده از فرصت‌های موجود برای آن گام بردارند.

-   چه فرصت‌هایی را برای تعمیق همکاری‌ها در دوره مأموریت خود شناسایی کرده‌اید؟

چنانچه اشاره کردم فرصت‌های زیادی برای همکاری بین ایران و اردن در زمینه علمی، پزشکی، گردشگری، ورزشی، اقتصادی، و همچنین تعامل در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و ارتباطات سیاسی با یکدیگر وجود دارد که هر دو کشور می‌توانند از منافع سرشار آن بهره‌مند شوند.

-  در روابط دوجانبه، چه چالش‌هایی را شناسایی کرده‌اید و برای رفع آن‌ها چه راه‌حلی پیشنهاد می‌کنید؟

اردن جایگاه مهمی در منطقه دارد و متناسب با این جایگاه دیدگاه‌های ارزشمند و خاص خود را دارد. هر یک از کشورهای منطقه نیز چنین هستند. وجود برخی اختلافات در دیدگاه کشورها، طبیعی است و ایران و اردن نیز از این قاعده مستثنی نیستند. آنچه مهم است اهداف بلند دو کشور برای تأمین خیر، صلح و پیشرفت روزافزون ملت‌های خود و منطقه هستند که ما باید در این جهت گام برداریم. ما در روابط خود با اردن چالش‌های جدی نداریم و در خصوص وجود برخی پرونده‌ها با همفکری و هم‌افزایی در جهت رفع موانع گام بر خواهیم داشت.

- اجازه بدهید به فلسطین یعنی اولویت و دغدغه همیشگی جمهوری اسلامی‌بپردازیم. ارزیابی شما از وضعیت انسانی در غزه چیست و چه اقداماتی برای توقف فوری این وضعیت باید انجام شود؟

ما به‌شدت نسبت به وضعیت وخیم انسانی در نوار غزه نگران هستیم. آنچه امروز در غزه می‌گذرد، فاجعه‌ای انسانی است که در آن، غیرنظامیان بی‌دفاع – از جمله زنان و کودکان – به طور سیستماتیک هدف حملات بی‌رحمانه رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌اند.

جنایاتی که از سوی این رژیم صورت می‌گیرد، به‌ویژه جلوگیری عامدانه از دسترسی مردم فلسطین به آب، غذا و دارو، نقض آشکار اصول بنیادین حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه است و باید از سوی جامعه بین‌المللی به‌شدت محکوم شود.

ما بر این باوریم که برای توقف فوری روند نسل‌کشی در غزه، نیازمند اقدام هماهنگ و جدی جامعه جهانی و کشورهای اسلامی هستیم. بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های حقوقی، سیاسی و بین‌المللی، امری ضروری است تا نه‌تنها این جنایات متوقف شود، بلکه راه‌حلی پایدار برای پایان اشغالگری و احقاق حقوق ملت فلسطین فراهم گردد.

- ایران چه نقشی در مذاکرات آتش‌بس در غزه دارد، چه راه‌حلی برای توقف جنایات ارائه می‌دهد، و حمایت آمریکا از اسرائیل را چگونه ارزیابی می‌کند؟

جمهوری اسلامی ایران ضمن رد برخی ادعاها مبنی بر دخالت ایران در مذاکرات آتش بس غزه همصدا با اکثر کشورهای جهان، نسل کشی در غزه را شدیداً محکوم کرده و از هر روندی که بتواند منجر به توقف جنایات رژیم صهیونیستی شود و آلام مردم غزه را کاهش دهد حمایت می‌کند.

 برای برقراری آتش بس پایدار در غزه و نجات جان غیرنظامیان، آمریکا باید ضمن توقف ارسال تسلیحات مرگبار به اشغالگران، این رژیم را وادار به توقف نسل‌کشی کند و اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه و توزیع شرافتمندانه کمک‌ها از طریق سازوکارهای شناخته شده بین‌المللی را تسهیل کند.

- به نظر شما الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی چه پیامدهایی برای مسئله فلسطین خواهد داشت؟

طرح الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی توسط رژیم صهیونیستی بخشی از نقشه راه این رژیم برای حذف کامل مسئله فلسطین و تداوم اشغالگری است و کشورهای اسلامی‌بایستی برای جلوگیری از فاجعه بزرگتر در منطقه واکنش قاطع و متحد نشان دهند.

- ایران بارها از استانداردهای دوگانه کشورهای غربی در زمینه سلاح هسته‌ای، به‌ویژه در رابطه با رژیم صهیونیستی ابراز گلایه کرده است. می‌توانید در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟

جمهوری اسلامی ایران همواره نسبت به استانداردهای دوگانه کشورهای غربی در قبال مسئله سلاح‌های هسته‌ای هشدار داده است. نمونه بارز این رفتار دوگانه، برخورد آن‌ها با رژیم صهیونیستی است؛ رژیمی‌که به اذعان نهادهای بین‌المللی و کارشناسان مستقل، بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد، اما عضو هیچ‌یک از معاهدات کنترل تسلیحات هسته‌ای – از جمله ان‌پی‌تی – نیست و تحت هیچ نظارتی نیز قرار ندارد.

در حالی که ایران، به عنوان عضو متعهد ان‌پی‌تی، تحت سخت‌ترین نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و بارها اعلام کرده که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً صلح‌آمیز است، کشورهای غربی نه تنها فشارهای سیاسی و اقتصادی سنگینی بر ایران اعمال می‌کنند، بلکه در قبال تسلیحات هسته‌ای رژیم صهیونیستی سکوت کامل اختیار کرده‌اند.

این رویکرد نه‌تنها اعتماد به سازوکارهای بین‌المللی را تضعیف می‌کند، بلکه موجب گسترش ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه می‌شود. مادامی‌که چنین تبعیض آشکاری در اجرای تعهدات بین‌المللی وجود داشته باشد، صحبت از نظم بین‌المللی مبتنی بر قانون، بیشتر به یک ادعای سیاسی شباهت دارد تا یک واقعیت عملی.

همچنین ایران همواره از ابتکار خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای حمایت کرده و آن را یک ضرورت برای ثبات و امنیت منطقه می‌داند. تحقق این هدف، در گرو کنار گذاشتن استانداردهای دوگانه و اعمال فشار واقعی بر رژیم‌هایی است که خارج از چارچوب‌های بین‌المللی، به چنین سلاح‌هایی دست یافته‌اند.

- نظر شما در خصوص حمله آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران چیست؟

بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران باعث شد آنچه همیشه تاکید داشتیم که در ارتباط با «برنامه هسته‌ای ایران هیچگونه راه حل نظامی وجود ندارد؛ ثابت شود. اگر نگرانی‌هایی درباره احتمال انحراف برنامه هسته‌ای ایران به سمت اهداف غیر صلح‌آمیز وجود داشته باشد؛ گزینه نظامی؛ ناکارآمدی خود را نشان داده است. اما شاید یک راه حل مذاکره شده بتواند مفید واقع شود.

اقدام آمریکا در حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در میانه مذاکرات و حمایت از رژیم صهیونیستی در واقع حمایت از جنایت بین المللی و نقض فاحش منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود.

این تجاوز ضربه شدیدی به اصل دیپلماسی و مذاکره وارد کرد. این امر نباید دست کم گرفته شود. این بی‌سابقه است که در حین مذاکرات و زمانی که قرار است برای دور بعدی مذاکرات به توافق برسند؛ یک طرف به طرف مقابل حمله کند و یا از حمله به طرف مقابل حمایت کند. آن هم علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز که ۲۴ ساعته تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی اتمی است و به هیچ عنوان امکان انحراف به سمت تسلیحاتی شدن وجود ندارد.

جمهوری اسلامی‌به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و در عین حال عضو ان پی تی است. این بدین معنی است که باید از تمام حقوق و مزایای ان پی تی بهره‌مند شود که از جمله حق بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به شمول غنی‌سازی است. ان پی تی یک ساز و کار بین المللی است که به اعضای خود اجازه می‌دهد؛ مادامی‌که به دنبال سلاح هسته‌ای نباشد؛ بدون سقف غنی سازی انجام دهد.

ما برای تأمین نیازهای فنی داخلی خود نیازمند غنی‌سازی هستیم. رآکتور تحقیقاتی تهران در زمینه تولید داروهای درمانی سرطان فعال است. در سال ۲۰۱۱ آنها مانع دستیابی ما به مواد هسته‌ای مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران شدند. بنابراین ما شروع به غنی‌سازی ۲۰ درصد مورد نیاز در رآکتور تحقیقاتی تهران کردیم. این کار را نمی‌کردیم بیماران ما رنج بسیاری می‌بردند. بنابراین ما غنی‌سازی در ایران را برای مقاصد صلح‌آمیز نیاز داریم و طبق ان پی تی مواضع ما کاملاً درست و قانونی است.

- ایران بارها تأکید کرده که توانایی دفاع از خود را دارد. این رویکرد چگونه با حمایت از دیپلماسی هم‌راستا می‌شود؟ چگونه می‌توان میان آمادگی نظامی و تمایل به گفت‌وگو و دیپلماسی، توازن برقرار کرد؟

جمهوری اسلامی ایران خیلی خوب می‌تواند در مقابل هرگونه تجاوز نظامی از خود دفاع کند و دارای توانمندی‌های نظامی‌بالایی است. آمادگی نیروهای مسلح ایران برای دفاع یک اصل است. اگرچه ما به موضوع دفاع از خود توجه ویژه‌ای داریم؛ همواره از دیپلماسی نیز حمایت کرده‌ایم.

شرط هر مذاکره تغییر رفتار و تغییر نگاه نسبت به اصل مذاکره است. قرار نیست که مذاکره یا دیپلماسی به ابزاری برای زورگویی و ارعاب طرف مقابل تبدیل شود. جمهوری اسلامی ایران در صورتی که اطمینان حاصل کند؛ مصالح و منافع ملت ایران از طریق مذاکره تامین می‌شود؛ در استفاده از دیپلماسی درنگ نخواهد کرد.

در خصوص تهدیدات مقامات آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران نیز باید تأکید کنم که اگر تجاوز تکرار شود بدون تردید واکنش قاطع‌تر نشان خواهیم داد که دیگر امکان پنهان کردنش وجود نداشته باشد.

- آیا احتمال بازگشت بازرسان آژانس به ایران وجود دارد؟ و در چه چارچوبی؟ وضعیت فعلی تأسیسات شما بعد از حمله چگونه است؟

برای اولین بار در تاریخ است که مکان‌های تحت نظارت آژانس بین‌المللی اتمی مورد حمله قرار می‌گیرد. بنابراین ما نیازمند تضمین‌های بیشتر هستیم. ما همین حالا نیز به نوعی با آژانس در ارتباط هستیم؛ امّا به هر حال یک قانون جدید در مجلس شورای اسلامی داریم که باید در نظر گرفته شود. در خصوص جزئیات مرتبط با وضعیت فعلی تاسیسات هسته‌ای ایران نیز باید منتظر دریافت گزارش‌های رسمی‌باشیم.

- ارزیابی شما از نقش و رویکرد کشورهای اروپایی در قبال برجام و آینده این توافق چیست؟

طرف‌های اروپایی مدت‌هاست که سعی دارند از یک موضوعی که در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد به عنوان یک اهرم مذاکراتی برای اعمال فشار علیه ایران استفاده کنند. ما تاکید کرده‌ایم که این ابزار‌ها قطعاً کارایی لازم را نخواهند داشت. طرف‌های اروپایی به تبع حمایت از رژیم صهیونیستی و آمریکا، اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ را با مشکل مواجه کردند.

طرف‌های اروپایی اساساً از نظر حقوقی و سیاسی و اخلاقی در جایگاهی قرار ندارند که مکانیزم ماشه یا اسنپ بک را فعال کنند؛ چراکه آنها در عمل نتوانستند به وعده‌های خود ذیل توافق برجام عمل کنند. از آنجایی که برخی از آنها از پیشنهاد آمریکا مبنی بر «غنی‌سازی صفر» حمایت کرده‌اند؛ دیگر نمی‌توانند به عنوان طرف‌های برجام در نظر گرفته شوند. زیرا در برجام، حق غنی‌سازی برای ایران به رسمیت شناخته شده و سطح ۳.۶۷ درصد نیز به‌طور مشخص مورد توافق قرار گرفته است.

 همچنین زمانی که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد؛ اروپایی‌ها قول دادند که اقدامات و تعهدات خود را انجام دهند تا منافع اقتصادی ایران تامین شود؛ اما در عمل هیچ اقدام مثبتی در این راستا انجام ندادند.

طرف‌های اروپایی در جریان حمله نظامی‌به تاسیسات ایران از رژیم صهیونیستی حمایت کردند. اروپایی‌ها چگونه می‌توانند ادعا کنند که تعهدات خودشان را ذیل توافق برجام انجام داده‌اند. طرف‌های اروپایی در جایگاهی نیستند که بتوانند اسنپ بک را اجرایی کنند؛ اما اگر این اقدام را انجام دهند؛ اول اینکه در شورای امنیت ملل متحد تفرقه به وجود می‌آید؛ زیرا برخی اعضای شورای امنیت ملل متحد مخالف این امر هستند و این برای نظام بین‌الملل خوب نیست و اتحاد شورای امنیت ملل متحد را مخدوش می‌کند. در ثانی، در مقابل اجرایی شدن اسنپ بک ما نیز در ایران اقداماتی انجام خواهیم داد و آنها باید پاسخگوی عواقب آن باشند. ما فکر نمی‌کنیم که استفاده از اسنپ بک یک اقدام هوشمندانه باشد. ولی اگر این کار را کنند؛ باید مسئولیت آن را بپذیرند.

- از جناب‌عالی بابت وقتی که در اختیار من گذاشتید، صمیمانه سپاسگزارم. برای شما در مأموریت جدیدتان آرزوی موفقیت داریم و امیدواریم شاهد فصل تازه‌ای از روابط سازنده و مؤثر بین دو کشور باشیم.

من هم از شما برای این فرصت تشکر می‌کنم. امیدوارم بتوانم در این مسیر مسئولانه و مؤثر عمل کنم.