اطلاعات سیاسی پادشاهی اردنهاشمی
الف) اطلاعات کلی
نوع حکومت: پادشاهی مشروطه
پادشاه (رئیس کشور): ملک عبدالله دوم ( از 7 فوریه 1999)
ولیعهد: حسین بن عبدالله دوم
نخستوزیر (رئیس دولت): جعفر حسّان (از 18 سپتامبر ۲۰۲4 تاکنون)
پایتخت: امان
قوه مقننه: مجلس ملی (شامل دو مجلس: مجلس اعیان و مجلس نمایندگان)
روز استقلال: 25 مه 1946
پیدایش اردن مدرن به دوران پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی در پی جنگ جهانی اول بازمیگردد. پس از شکست عثمانیها، قلمرو شرق رود اردن تحت قیمومت بریتانیا قرار گرفت و در سال ۱۹۲۱، عبدالله بن حسین، از خاندانهاشمی و پسر شریف حسین مکه، با حمایت بریتانیا بهعنوان امیر امارت شرق اردن منصوب شد. این سرزمین در سال ۱۹۴۶ با نام «پادشاهی اردنهاشمی » به استقلال رسید و عبدالله اول بهعنوان نخستین پادشاه اردن تاجگذاری کرد. از آن زمان، اردن مسیر تدریجی نوسازی سیاسی و اجتماعی را طی کرده و با وجود چالشهای منطقهای و داخلی، بهعنوان یکی از کشورهای نسبتاً باثبات غرب آسیا شناخته میشود.
ب) ساختار حکومتی
اردن دارای نظام پادشاهی مشروطه است که در آن پادشاه قدرت اجرایی قابلتوجهی دارد. با وجود مجلس نمایندگان منتخب، پادشاه همچنان طبق اختیارات مندرج در قانون اساسی، نقش کلیدی در انتصاب نخستوزیر و اعضای کابینه ایفا میکند.
ج) آخرین تحولات سیاسی (تا اوت ۲۰۲۵)
اصلاحات اقتصادی و سیاسی: دولت بشر الخصاونه در پی اصلاحات اقتصادی با تمرکز بر کاهش بدهی عمومی، جذب سرمایهگذاری خارجی و افزایش اشتغال جوانان بود و بعد از آن جعفر حسّان این اصلاحات را دنبال میکند.
روابط خارجی: اردن نقش فعالانهای در مسائل منطقهای از جمله میانجیگری در موضوع فلسطین، حمایت از راهحل دو کشوری و روابط استراتژیک با ایالات متحده، اتحادیه اروپا و کشورهای خلیج فارس دارد.
چالشهای داخلی: تورم، بیکاری و فشار اقتصادی ناشی از بحرانهای منطقهای (بهویژه سوریه و فلسطین) از چالشهای اصلی دولت بهشمار میآیند.
د) احزاب و انتخابات
اردن دارای نظام چند حزبی است؛ اما احزاب سیاسی نقش محدودی در سیاستهای کلان ایفا میکنند. در مجموع ۳۸ حزب سیاسی رسمی در اردن به ثبت رسیده است. انتخابات بیستمین دوره مجلس نمایندگان اردن روز سهشنبه بیستم شهریور ماه ۱۴۰۳ در ۱۸ حوزه انتخابیه محلی و 1 حوزه انتخابیه ملی برگزار شد. از مجموع 5,115,219 واجد شرایط رأی دهی، 1,638,351 رای خود را به صندوق انداختند که این میزان مشارکت برابر با 32.25% کل واجدین شرایط بود.
مجلس نمایندگان اردن در دوره بیستم خود ۱۳۸ کرسی دارد که طبق آخرین ویرایش قانون انتخابات در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۹۷ نماینده با رأیگیری محلی و ۴۱ نماینده با رأیگیری ملی (فهرست احزاب) برگزیده و برگزیده و به مجلس راه یافتهاند. براساس قانون انتخابات، نسبت نمایندگان حزبی به کل نمایندگان برای این دور از انتخابات، نزدیک به ۳۰درصد است که طبق قانون این میزان برای انتخابات بیست و یکم و بیست و دوم در سالهای ۲۰۲۸ و ۲۰۳۲ به دستکم ۵۰ و ۶۵ درصد کل نمایندگان برسد. فهرستهای محلی و حزبی دارای سهمیههای ویژهای هستند.
حزب عمل اسلامی در پارلمان بیستم موفق به کسب 17 کرسی برای فهرستهای ملّی و 14 کرسی از فهرستهای محلی (مجموعاً 31 کرسی) (22% نمایندگان مجلس) گردید.